Veelgestelde vragen

De Protestantse Kerk

Waar komt de naam ‘Protestant’ vandaan?
De term “protestant” verwijst naar een gebeurtenis in Duitsland, in 1529. Op de rijksdag te Speyer (Spiers) trachtte keizer Karel V de nieuwe reformatorische beweging rond Maarten Luther de kop in te drukken.

Tijdens de rijksdag hebben echter een aantal Duitse vorsten geprotesteerd tegen de wijze waarop de keizer de nieuwe beweging met geweld trachtte te smoren, vanuit de gedachte:

In Sachen Gottes Ehre, und der Seelen Seligkeit belangend muss ein jeglicher für sich selbst vor Gott stehen und Rechenschaft geben.

Ofwel: de mens is voor zijn zielenheil uiteindelijk verantwoording schuldig aan God. Sindsdien worden christenen die zich herkennen in de beginselen van de Reformatie protestanten genoemd.  De term protestant betekent echter in oorspronkelijke zin meer dan protesteren. Het is vooral getuigen, publiekelijk verklaren. Een protestantse kerk wil daarom vooral ook een kerk zijn die getuigt van het Woord van God.

Zijn er nog meer protestanten in België?
Protestanten maken ruim 1% van de Belgische bevolking uit. Er zijn verschillende protestantse kerken. Wij maken deel uit van een erkende godsdienst, met ongeveer honderd plaatselijke kerken.

Hoe vieren wij het Heilig Avondmaal (eucharistie)?
Wij nodigen iedereen uit die oprecht gelooft in de Heer Jezus Christus als zijn of haar Verlosser. Daarna vormen we voor in de kerk een kring. We bidden om Jezus te danken voor wat Hij voor ons gedaan heeft en delen brood en wijn. Het is een hele bewuste viering waarin we bepaald worden bij het geloof en gesterkt worden in de verbondenheid met elkaar als christenen. Het Heilig Avondmaal wordt hier ongeveer eens in de maand gevierd.

Hoe is de Protestantse kerk georganiseerd?
De plaatselijke kerk staat onder leiding van de kerkenraad. De dominee is hiervan de voorzitter, de andere leden worden op democratische wijze gekozen door de leden. Dit gebeurt tijdens een gemeentevergadering, een bijeenkomst waarop de kerkenraad ook rekenschap aflegt van haar besluiten.
Naast de kerkenraad is er de bestuursraad. Deze is verantwoordelijk voor materiële zaken en is ook de officiële vertegenwoordiging naar de overheid. Net als bij de kerkenraad worden ook de leden van de bestuursraad gekozen op de gemeentevergadering en legt de bestuursraad hier verantwoording af.
Iedere plaatselijke kerk van de VPKB maakt deel uit van een district. Ieper behoort tot het district Oost- en West-Vlaanderen. Het District is de schakel tussen de plaatselijke en de landelijke kerk. De districtsvergaderingen bestaan uit afgevaardigden van de plaatselijke kerken. Vanuit de districtsvergaderingen worden er mensen afgevaardigd naar de Synode, de landelijke kerk. Op districtsniveau worden besluiten genomen die het hele district aangaan en op de Synode worden besluiten genomen die de hele VPKB aangaan.

Verschillen en overeenkomsten met andere kerken

Hoe is de relatie met de Katholieke Kerk nu?
De Protestantse Kerk heeft een goede relatie met de Katholieke Kerk, zowel op nationaal vlak als op plaatselijk vlak in Ieper. Een goede relatie betekent concreet: we erkennen elkaars doop. Dit betekent dus dat iemand die katholiek gedoopt is niet opnieuw gedoopt hoeft te worden. Katholieken zijn van harte welkom om de maaltijd van de Heer (oftewel: het avondmaal) mee te vieren in de Protestantse Kerk. Voor Protestanten is het volgens de kerkleer niet mogelijk om de eucharistie te ontvangen, ook al wordt hier op lokaal vlak soms anders over gedacht.

In Ieper vinden we het erg belangrijk om goede buren van elkaar te zijn en organiseren we samen activiteiten om ons geloof vorm te geven.

Hoe ziet de samenwerking in Ieper eruit?
Elk jaar wordt er een gezamenlijke gebedsdienst gehouden in de wereldwijde week van gebed, de derde week van januari. Ook wordt er een oecumenische Bijbelstudie georganiseerd. Op 11 november zijn de verschillende geloofsgemeenschappen uitgenodigd voor de herdenking van de wapenstilstand onder de Menenpoort en bidden zij hand in hand het Onze Vader.

Wat betekent oecumene?
Het woord oecumene is Grieks en betekent: de gehele bewoonde wereld. Christenen gebruiken dit woord om de eenheid tussen alle gelovigen en kerkgemeenschappen onderling aan te duiden. Omdat we allemaal in Christus geloven, zijn we ervan overtuigd dat we meer gemeenschappelijk hebben dan we soms denken. Oecumene betekent daarom ook de wereldwijde beweging om steeds meer samen te werken.

Is de Anglicaanse Kerk hetzelfde als de Protestantse Kerk?
Veel Ieperlingen denken dat de Protestantse Kerk dezelfde is als de Anglicaanse Kerk. Dat is niet zo gek, want de twee kerken liggen vlak bij elkaar. De Anglicaanse Kerk is als het ware een tussenvorm tussen Rooms-Katholiek en Protestants: de liturgie lijkt meer op die van de Katholieke Kerk, maar de inhoud is meer Protestants. Wij werken graag samen met de Anglicaanse kerk in oecumenisch verband.

Kennen Protestanten ook sacramenten?
De Reformatie wilde terug naar de Bijbel. Daarom is het aantal sacramenten teruggebracht naar de twee die Jezus Christus zelf heeft ingesteld: de doop en het Heilig Avondmaal (eucharistie). De Protestantse kerk kent dus geen sacrament van de biecht. Het huwelijk is voor de Protestanten geen sacrament, maar het huwelijk wordt wel kerkelijk ingezegend omdat het ook voor Protestanten erg belangrijk is om Gods zegen over het huwelijk te vragen.

Waarom heeft de Protestantse Kerk geen wekelijkse misviering (communie)?
De oorspronkelijke reden hiervoor was dat de viering van de mis, oftewel het Avondmaal, geen automatisme moest worden. Het is belangrijk om bewust stil te staan bij het brood en de wijn. Er is geen principiële reden om niet elke week het Avondmaal te vieren: er zijn ook Protestantse kerken die hier wel voor gekozen hebben. In Ieper vieren we maandelijks de maaltijd van de Heer.

Is de doop die ik in de Rooms-katholieke kerk ontvangen heb ook geldig bij protestanten?
Dat is zeker het geval. Er is sprake van een volledige wederzijdse erkenning van de doop. Opnieuw gedoopt moeten worden, is dus niet aan de orde.

Hoe denken Protestanten over Maria?
Voor ons is, net als in de Katholieke Kerk, Maria de moeder van Jezus en een voorbeeld voor de gelovigen. Wel hebben protestanten altijd de verering van Maria en andere heiligen afgewezen. Wij bidden ook niet tot Maria, omdat het voor ons belangrijk is om rechtstreeks tot God te bidden. Maria is bij ons daarom ook geen middelares, omdat wij met een beroep op 1 Timotheüs 2:6 Jezus zien als de enige middelaar tussen God en mensen.

Vieren Protestanten dezelfde kerkelijke feestdagen als katholieken?
Wij vieren Kerstmis, Pasen, Hemelvaart van Christus en Pinksteren op dezelfde dagen als de Katholieke Kerk. De Protestanten kennen geen Maria Tenhemelopneming, dus 15 augustus is voor ons geen dag van betekenis. Ook kennen we geen Allerheiligen en Allerzielen.

Waarom kan in de Protestantse kerk een vrouwelijke dominee wel terwijl vrouwen geen priester mogen zijn?
De Protestantse Kerk in België hecht veel waarde aan de gelijkheid van iedereen voor God. Wij baseren ons op de tekst in Galaten 3:28: “Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – u bent allen één in Christus Jezus.” Dat betekent dat er geen principieel verschil bestaat in de rollen die mannen en vrouwen kunnen innemen en opnemen. Ook vinden we in de vroege kerk al een vrouwelijke apostel, Junia (Romeinen 16:7).

Waarom mogen Protestantse dominees wel trouwen en een gezin stichten maar priesters niet?
Voor Protestanten is er geen tegenstelling tussen het huwelijk en het verkondigen van het Woord van God of het voorgaan in de maaltijd van de Heer, wat de taak is van de dominee. Wij geloven dat God liefde is en daarom positief staat ten opzichte van de liefde binnen het huwelijk. In de Bijbel vinden wij ook geen gebod voor oudsten of voorgangers in de kerk om ongehuwd te blijven. Petrus, die door de katholieke kerk als de eerste Paus wordt gezien, was gehuwd en nam zijn vrouw mee op zijn reizen om het Evangelie te verkondigen. Ook zien wij het als zeer positief als een gehuwd koppel samenwerkt in de kerk. Het eerste bekende samenwerkende koppel heette Priscilla en Aquila. Zij leefden in de eerste eeuw en waren medewerkers van Paulus.

Verder lezen

Geschiedenis van de Verenigde Protestantse Kerk in België
Kort overzicht van de ontstaansgeschiedenis.

Wie wat meer wil weten over het ontstaan van de Ieperse Kerk kan het eindwerk van Nele Lemaire opvragen via nelemaire@hotmail.com.

Bibliotheek Gent
De bibliotheek van Gent heeft een uitgebreid dossier aangelegd ter gelegenheid van de herdenking van 500 jaar Protestantisme.

Geuzenproject
In de regio Heuvelland organiseert de VZW Geuzenproject activiteiten die met de geschiedenis van de Geuzen in de regio te maken hebben.

Beeldenstorm
De historicus Luther Zevenbergen schreef een gedetailleerd overzicht over de beeldenstorm in Ieper. Inclusief reconstructie van de route die de beeldenstormers aflegden.